De Nationale feestrok

Over niet al te lange tijd is het weer Bevrijdingsdag....
Het is leuk om dan even stil te staan, bij de Nationale feestrok die vele jaren geleden door heel veel vrouwen in ons land werd gemaakt en gedragen.

De feministe en oud verzetsvrouw Mies Boissevain riep kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog vrouwen en meisjes op om een bevrijdingsrok of nationale feestrok te maken. Zo’n rok moest volgens haar samengesteld worden uit verschillende lapjes en gedragen worden bij nationale feestdagen en andere belangrijke gebeurtenissen.

Mies Boissevain (1896-1965) verbleef tijdens de Tweede Wereldoorlog in twee concentratiekampen. In die tijd kreeg zij een dasje toegestuurd, gemaakt uit lapjes afkomstig van kleding van familieleden en vrienden. Toen zij na de oorlog in een commissie zat die richtlijnen moest bedenken voor de viering van de bevrijding was dit cadeau aanleiding voor het idee van de nationale feestrok....

Het samenstellen van een rok uit verschillende lapjes, stond volgens Mies Boissevain symbool voor een aantal dingen.
Zij bedacht dan ook een werkwijze waaraan iedereen zich moest houden De lapjes moesten worden genaaid op een oud kledingstuk. Daarmee stond de rok symbool voor de wederopbouw. Op de rok konden persoonlijke herinneringen en bijzondere data worden geborduurd. Het werken aan zo’n rok kon helpen om het oorlogsleed te verwerken.

De zoom van de rok moest bestaan uit een aantal naar boven gerichte driehoeken. In de driehoek middenvoor werd de datum 5 mei 1945 geborduurd. In de andere driehoeken moesten de data waarop de rok werd gedragen een plaats krijgen.

Op veel rokken is de datum van het vijftigjarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina, 31 augustus 1948, geborduurd. Toen defileerden meer dan duizend vrouwen in nationale feestrok voor de koningin. Hun mooie lapjesrokken rokken, allemaal persoonlijk gemaakt, stonden daarmee symbool voor wat Mies Boissevain met haar oproep wilde tonen.
Het uitdrukken van eenheid in verscheidenheid. Daarnaast was er ook een feestrokkenlied, dat speciaal voor deze gelegenheid werd geschreven.

Als een rok helemaal volgens de regels was gemaakt werd deze in een register bijgeschreven. Hij kreeg dan ook een stempel en een nummer.
Er werden meer dan vierduizend rokken in dit register genoteerd.
Het Nederlands Openluchtmuseum bezit twee geregistreerde rokken.
Er waren dus heel veel vrouwen die er aan mee deden.

Feestrokkenlied

'Vlecht in uw rok het patroon van uw leven Vrouwen en meisjes van dorp en van stad Lichtend symbool van het vrouwelijk streven Draagt het verheugd, als de bloem draagt haar blad.

Eenheid in veelheid van lijnen en kleuren, Vormt met uw rok het saamhorig verband, In het geheel van historisch gebeuren, Tooit het ontwerp met Uw hart en Uw hand.

Stempelt Uw rok met het merk Uwer dagen, Voert dat wat was en wat is in Uw Vaan. Heden-Verleden, blijmoedig gedragen, Sierre Uw kleed, uw gezin, Uw bestaan.'

Inmiddels zijn er in diverse musea nationale feestrokken te bewonderen, er is zelfs enkele jaren geleden een tentoonstelling geweest bij museum De Koperen Knop.


Het Rijksmuseum heeft een aantal feestrokken in de collectie, waaronder een setje van een rok van een moeder, haar dochter en de pop Ireentje  De feestrok van Mies Boissevain is in het Verzetsmuseum, die van haar dochter Annemie in het Rijksmuseum

Het is heel leuk om deze rokken te bekijken en al die verschillende uitspraken en data te zien die erop zijn geborduurd, er zijn er diverse op Internet te vinden....voor de liefhebber...even googelen op nationale feestrok of bevrijdingsrok...

Anita.

Nuttig handwerken voor dames, maar ook voor kinderen..in oude boekjes kom je deze term nog wel tegen, vroeger moest handwerken vooral nuttig zijn....behalve op zondag moesten je handen altijd bezig zijn!
Jonge meisjes leerden het op school, het borduren van merk en stoplappen, breien van pannenlappen en sokken breien en tasjes haken...en later ook kleding zelf maken op de naaimachine.

Toen ik jong was moesten we een pannenlap breien op school..de pannenlap van mij heeft zeker een vol jaar geduurd en is diverse malen uitgehaald en steeds weer opnieuw beginnen met dat vreselijke ding!!!
Steeds liet ik steken vallen en vielen er dus vreselijke gaten in de pannenlap er kwam geen eind, aan dat breien van die pannenlap.

De handwerkonderwijzeres zal er wel heel erg moe van zijn geworden, want het handwerken zat toen niet echt in mij, kortom gezegd ik bakte er niet veel van...
Mijn moeder handwerkte thuis wel, maar dikwijls maakte ze het ook niet af en bleef er weer een halve trui in de kast liggen, die dus nooit meer af kwam...er lagen verschillende halve truien

Tot ik een jaar of 16 was toen wilde ik opeens een sjaal voor mezelf gaan haken, en zowaar het lukte nog ook.......daarna heb ik ook nog de destijds uitermate populaire gordijntjes gehaakt die bij iedereen voor het raam hingen..en ja hoor..ik vond het nog leuk ook.... hoe is het mogelijk!!!!

Toen ik na enkele jaren getrouwd was ontdekte ik.......... Het Breien en ook daar heb ik mezelf, helemaal opgestort....de ene trui na de ander verscheen onder mijn handen.
Ik leerde verschillende steken breien, tot zelfs kabels en noppen en ajour.
Het was een leuke hobby en ik vermaakte me prima in mijn vrije tijd.

Toen mijn zoon Nico 2 jaar oud was, wilde ik graag een matrozenpakje voor hem kopen omdat dat toen heel erg in de mode was en heel leuk stond bij kleine jongetjes, maar vreselijk duur was.
Helaas was ik niet echt goed achter de naaimachine, die ik wel bezat.
Ooit eens gekregen van de vader en moeder van Ed een vriendje waar ik toen verkering mee had, en die moeder van hem hoopte.... dat ik me nog eens op het kleding naaien zou storten..wat helaas toentertijd niet echt gelukt is.

De naaimachine mocht ik houden toen het uitging, maar eigenlijk had ik daar verder nooit iets mee gedaan..behalve met hulp van die moeder van Ed een jurk naaien...een eenmalig iets..
En dat nog wel terwijl ik op school naailessen had gehad dus het best wel moest kunnen...in ieder geval wel wist hoe het moest!
Ooit had ik nog wel eens een spijkervestje op school had genaaid wat best goed was gelukt.

De buurvrouw Mina, die toen naast ons woonde volgde diverse naaicursussen en zei: Kom op meid we kopen stof en dan gaan we zelf een matrozenpakje maken voor je zoontje, ik help je wel.
Zogezegd zo gedaan..we kochten stof en zaten die zelfde week nog achter de naaimachine.
En je gelooft het niet...... maar het ging als een trein..met hulp van haar zat in 2 dagen het hele matrozenpakje in elkaar, keurig netjes met grote matrozenkraag en al..prima gelukt.

Jaaaaaaaaaaaa en toen kreeg ik de smaak te pakken natuurlijk!
Ik begon met simpele broekjes maar kon al gauw van alles naaien, tot pyjamaatjes en dikke gevoerde winterjassen aan toe..ik stond gewoon versteld van mezelf.
Bergen kleding heb ik zelfgemaakt in die tijd, inmiddels had ik 3 kinderen dus het was wel handig dat ik zelf kleding kon maken voor hen.

Ook voor anderen naaide ik soms en natuurlijk ook voor mezelf.
Zo gingen er weer een aantal jaren voorbij en inmiddels kon ik breien haken en kleding naaien.
Daarnaast was ik ook gaan borduren, want dat was ook iets wat ik heel leuk vond om te doen.
Enkele schilderijen hangen nog steeds bij mij aan de muur.
Tot er op een dag een patchwork ochtend werd gehouden op een vrouwenochtend van de Ichtuskerk.
Dat patchen en quilten sprak mij heel erg aan, werken met mooie stofjes was een van mijn grootste hobby's dus.........en ik besloot om een cursus te gaan volgen bij Anna Groenendijk samen met enkele andere vrouwen.
Binnen enkele weken was er weer een nieuwe verslaving ontstaan namelijk .......Patchworken en Quilten.

En ik ging weer als een trein..na enkele jaren had ik de nodige quilts gemaakt en had me zelfs gestort op het impressionistisch quilten wat inhield dat ik weken met een witte lap bezig was waarop ik allemaal vierkantjes stof prikte.... net zolang tot ik er een patroon van een impressionistisch schilderij mee had ontworpen.

Inmiddels beheerste ik aardig wat handwerktechnieken en wist soms niet wat ik nu weer eens zou gaan doen, haken breien of toch maar weer een nieuwe quilt ontwerpen..?

Het is heerlijk dat je van alles kunt maken, alleen ontbreekt het vaak aan de tijd om alles te maken dat je leuk vind..dus moet je keuzes maken en dat is soms best wel moeilijk...maar toch ben ik dankbaar dat mijn handen en ogen nog steeds goed zijn en dat ik me iedere keer weer op iets nieuws kan storten...lang leve het handwerken! ;)

Anita.